W święta każde dziecko wie, jak pierniczki robi się.
Ojej cóż za zapach
cynamon goździki,
coś mi się wydaje,
że ktoś upiekł pierniki.
Świąteczne pierniki
serduszka dzwoneczki,
kształty przeróżne
nawet gwiazdeczki.
Nie od dziś wiadomo, że rytuały w życiu dziecka są bardzo ważne. Już od pierwszych dni staramy się, by maluszek zasypiał mniej więcej o tej samej godzinie, a przed snem praktykujemy zawsze te same czynności: oglądanie lub czytanie książeczek (w zależności od wieku) czy rozmowę o minionym dniu.
Świąteczne rytuały są równie ważne, jak te codzienne: otwieranie kolejnych okienek kalendarza adwentowego, robienie dobrych uczynków, ubieranie choinki czy pieczenie pierniczków. Dla mnie ta ostatnia czynność od zawsze miała wielkie znaczenie.
Nie wiadomo, kto wymyślił pierniki, wiadomo natomiast, że ciastka z dodatkiem pieprzu i miodu, zbliżone smakiem do pierniczków jadano już w starożytności. W średniowieczu ciastka z dodatkiem korzennych przypraw, przywożonych z wypraw krzyżowych, stały się specjalnością zakonników, w szczególności benedyktynów. Tak pierniki trafiły do Polski, a miastem słynącym z ich wyrobu jest Toruń. Pierwsze wzmianki o toruńskich piernikach pochodzą z XIV wieku.
Nazwa ciastek wywodzi się od pieprzu oraz pikantnych korzennych przypraw dodawanych do miodownika. Legenda mówi, że pieprzu przez przypadek do ciasteczek dosypał toruński piekarz Mikołaj Czan, a pomyłka stała się dla niego źródłem bogactwa. Popularne były dwa rodzaje pierników: miękkie do jedzenia i figuralne – twarde, przygotowywane w specjalnych formach i ozdabiane, Ze względu na zawartość drogich przypraw były niezwykle cenne, uważane za towar luksusowy.
Najstarszy polski przepis pochodzi z XVIII wieku i został zapisany w… poradniku medycznym jako specyfik zalecany podczas przeziębienia i niestrawności.
Jednym z najpopularniejszych rodzajów piernika jest katarzynka, tradycyjnie wypiekana od 25 listopada, czyli od dnia św. Katarzyny do Bożego Narodzenia. Na temat charakterystycznego kształtu katarzynki krąży wiele legend, m.in. o Katarzynie, córce piekarza, która zastępując chorego ojca, wycięła ciastka w kształt sześciu medalionów nie mogąc znaleźć odpowiedniej formy.
Nie mniej popularne są niemieckie Lebkuchen, z których słynie Norymberga. Pierniczki przygotowywane są w wersji miękkiej i twardej.
W Szwecji przygotowuje się cieniutkie pierniczki pepparkakor, z kolei w Wielkiej Brytanii popularne są korzenne ciasteczka w kształcie ludzików.
Termin pieczenia pierniczków zależy od tego, jakiego rodzaju wypieki chcemy uzyskać. Najwcześniej, bo już na początku listopada należy upiec tradycyjny staropolski piernik, który leżakuje kilka tygodni zanim będzie idealny do jedzenia. Połowa listopada to czas, kiedy można piec pierniczki bakaliowe – ten rodzaj ciastek przetrwa nawet do kolejnych Świąt. Natomiast pod koniec listopada pieczemy twarde Katarzynki – to ciastka, które doskonale smakują polane czekoladą. Początek grudnia to zaś ostatni dzwonek na pierniczki – najodpowiedniejsze będą pierniczki Norymberskie.
