Na wigilijnym stole
Charakterystyczną cechą tradycji jest fakt, że jej elementy zauważalne są w każdym domu, niezależnie od tego, czy więcej w nim kultury ludowej, czy zamiłowania do nowoczesności. Na każdym wigilijnym stole znajdują swoje miejsce tradycyjne potrawy. Mimo że na ostateczny wybór świątecznych dań wpływa wiele czynników, zawsze można doszukać się kilku produktów łączących pokolenia. Jakie współczesne potrawy nawiązują do dawnych tradycji? Czy rzeczywiście należy stawiać ich na stole aż 12? I dlaczego niektóre dania w ogóle nie powinny się tam znaleźć?
Geneza tradycji, jaką jest 12 potraw na Wigilię, nie jest do końca znana. Dla wielu osób pierwszym skojarzeniem z dwunastoma potrawami jest liczba apostołów, których także było dwunastu. Jak się jednak okazuje, znaczenie 12 potraw wigilijnych kiedyś było jeszcze inne.
Kiedyś na wigilijną kolację przygotowywano siedem potraw, które symbolizowały liczbę dni w tygodniu. Siódemka symbolizuje także doskonałość oraz całość. Tę niepisaną tradycję kultywowano przede wszystkim w ubogich rodzinach, których zwyczajnie nie było stać na przygotowanie większej liczby dań na Wigilię. Po jakimś czasie zaczęto kłaść na stole dziewięć potraw wigilijnych, czyli tyle, ile jest chórów anielskich.
Później liczba dań zmieniała się po raz kolejny i zaczęła wynosić dwanaście. Tak zostało do dzisiaj. Liczba ta oznaczała dla naszych przodków przede wszystkim bogactwo, ponieważ nie wszystkich było stać na taką liczbę dań. Niektórzy uważali również, że powinno się przygotować na Wigilię 12 potraw, bo tyle miesięcy jest w roku.
To, jakie dania spożywa się w Wigilię, różni się nieco w zależności od regionu Polski. Dlatego trudno wskazać jednoznacznie, jakie dania koniecznie trzeba podać. Poniżej wyliczamy 12 wigilijnych potraw, które są popularne w całym kraju:
- czerwony barszcz z uszkami - Wigilijny barszcz dzięki zawartości buraczków ma dodawać urody. Ponadto czerwone buraki zapewnią powodzenie i pomyślność oraz zagwarantują długie lata życia w zdrowiu.
- zupa grzybowa - Zjedzenie w czasie wigilii nawet kilku łyżek zupy grzybowej powinno zapewnić zdrowie ciała, trwałe siły, witalność oraz trzeźwość umysłu.
- karp, ryby - stanowi symbol płodności i odradzania się. Kojarzy się ze zmartwychwstaniem i nieśmiertelnością. Kto zje karpia lub inną rybę w wigilijny wieczór, ten będzie miał spokojny żywot w nowym roku. Dorsz, pstrąg lub śledzie oznaczają post i oczekiwanie, a mają zagwarantować dostatek i harmonię.
- pierogi z kapustą i grzybami - To danie ma dodać nadprzyrodzonych sił, magicznej mocy, nie tylko w wigilijną noc. Kapusta oraz grzyby mają zapewnić dobrobyt.
- kluski z makiem - Chociaż mak kojarzy się ze śmiercią i końcem, to jednocześnie oznacza pomoc. Mak, tak samo, jak zboża, symbolizuje dostatek i urodzajność. Obfitość plonów ma zagwarantować zjedzenie chociaż jednej kluski z makiem. Nie można jednak przedobrzyć z jedzeniem, ponieważ według przesądów mak może przyczynić się też do tragedii w domu.
- kutia - o kolejna wigilijna potrawa na bazie maku. Ma ułatwić pojednanie z Bogiem oraz ze zmarłymi. To dlatego, że pszenica, z której przygotowuje się tę potrawę, symbolizuje nieśmiertelność. Migdały z kutii dodają mądrości i powodów do radości.
- groch z kapustą - Niedoceniana kapusta ma zapewnić ponadprzeciętną siłę i witalność. Pomoże chronić przed chorobami fizycznymi i psychicznymi, a jeśli choroby już zaatakowały, to przepędzi je z ciała i rozumu. Za sprawą tej potrawy umysł będzie trzeźwy, a ciało – zdrowe
- kompot z suszu - Owoce mają wyjść na zdrowie – także te w suszu, z którego ugotowano kompot. Są w nim m.in. jabłka zapewniające urodzaj i odkupienie, ale jednocześnie symbolizujące miłość i władzę. Gruszka ma gwarantować dostatek i obfitość, ale trzeba uważać, bo może sprowadzić do domu żałobę lub kłótnie. Daktyle to symbol wzajemnej miłości małżonków, sprawiedliwości i zwycięstwa. Figa ma natomiast sprowadzić na dom bezpieczeństwo i dostatek. W kompocie z suszu są jeszcze morele, zwiastujące długowieczność i szczęście.
- krokiety z kapustą i grzybami,
- piernik - To symbol dobrobytu i powodzenia. Gdy w pierniku znajdują się kawałki śliwek, wówczas kto zje ciasto, ten przysporzy sobie sił witalnych. Śliwki mają odpędzać złe duchy. Są symbolem harmonii umysłu.
- chleb - Nasz chleb powszedni jest symbolem dobrobytu, pomyślności i mądrości życiowej. Zwiastuje również przyjaźń i gościnność. Jest symbolem wspólnoty.
Zadanie 7 - "Przygotujcie potrawę wigilijną"
